هوا که رو به سردی میره این جمله رو زیاد از مامان بابامون می‌شنویم که لباس گرم بپوش سرما نخوری. این یک دوست داشتن پدرانه و مادرانه ست و وقتی هم که سرما بخوری ( که کاملا یک اتفاق طبیعی هست) دقیقا همون لحظه‌ رو یادآوری می‌کنن که بهت گفته بودم لباس گرم بپوش.

رولف دوبلی در کتاب هنر شفاف اندیشیدن اسمش رو خطای بازنگری گذاشته . یعنی بعد از اینکه یک اتفاقی می‌افته پیش‌بینی‌ات رو بیان کنی. مثلا وقتی رابطه دو نفر بهم خورد بگی معلوم بود آخرش اینطوری می‌شد. در صورتی که هم احتمال داشت اینطوری بشه یا اونطوری بشه یا طور دیگه‌ای بشه.

چرا خطای بازنگری خطرناک است؟ چون باعث می‌شه قدرت پیش‌بینی خودمون رو در این دنیای غیر قابل پیش‌بینی، دست بالا بگیریم و به دانش خودمون بیش از حد اعتماد کنیم و بر اساس همین پیش‌بینی‌ها دست به ریسک‌هایی بزنیم.

رولف دوبلی جنگ جهانی اول رو مثال زده که قبل از شروع جنگ به ذهن هیچ کس خطور نمی‌کرد که یک جنگ فراگیر به مدت 30 سال در سطح جهان به وقوع بپیوندد و 50 میلیون نفر بر اثر آن کشته شوند. ولی حالا این جنگ یک اتفاق کاملا عادی به نظر می‌رسد.

یا حتی در روابط روزانه‌ای که داریم به آسانی جملات ” دیدی بهت گفتم” ، ” بهت گفته بودم” یا ” از اولش هم معلوم بود اینطور می‌شود” را در موقعیت‌های مختلف به کار می‌بریم و از آن حس به وقوع پیوستن پیش‌بینی‌‌مان خوشحال می‌شویم که در ابتدا گمانه‌زنی‌ای بیش نبوده است چه بسا در ابتدا جرئت گفتنش را هم نداشته‌ایم . و معلوم نیست که چقدر دوست داریم که اتفاقاتی مطابق با این گمانه‌زنی‌هایمان اتفاق بیوفتد تا یک حسِ خرسندیِ کاذبِ ناشی از پیش‌بینی‌‌مان(!) را تجربه کنیم؟

به نظر من پیش‌بینی در علمی‌ترین حالتش فقط برای هواشناسی استفاده می‌شود. افراد متخصصی که با استفاده از تجهیزات پیشرفته و تحلیل نمودارهای گذشته و اکنون یک الگویی را پیش‌بینی می‌کنند آن هم نه برای آینده‌ی دور بلکه برای 24 ساعت آینده و حداکثر هفته‌ی جاری. اما همین پیش بینی هواشناسی هم گاهی اوقات درست از آب در نمی‌آید. مثال‌های نقض فراوانی وجود دارد که غافلگیرمان کرده است و البته تاثیر سوء در زندگی‌مان نداشته است. این که پیش‌بینی هواشناسی است چه برسد به پیش‌بینی‌های خودمان.
اما رولف دوبلی دو راه حل نیز برای بهبود این خطای بازنگری پیشنهاد داده است:

-پیش بینی های خودت رو درباره‌ی تغییرات سیاسی شغل وزن و… بنویس و هرازگاهی نوشته های خودت را با وقایع بیرونی مقایسه کن تا از پیشگویی ضعیف خودت شگفت زده شوی.
-تاریخ را مطالعه کن. اسناد تاریخی یک دوره ی خاص را بخوان تا درک بهتری از غیرقابل پیش بینی بودن جهان پیدا کنی.

میگن بهترین راه برای پیش‌بینی آینده، آماده شدن برایِ آن است.